Analog Meter အသုံးၿပဳနည္း။ အပိုင္း(၁)

Credit to - ကိုကိုေအာင္

Analog Meter အသုံးၿပဳနည္း။ အပိုင္း(၁)
ပုံမွာၿပထားတဲ့ပုံ ႏွစ္ခုစလုံးဟာ analog meter ေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
ဒီႏွစ္မ်ိဳးမွာ ပုံ-၂ က battery တစ္လုံးပဲအသုံးၿပဳၿပီး၊ပုံ-၁ ကေတာ့
battery ႏွစ္လုံးအသုံးၿပဳထားပါတယ္။သူတို ့ရဲ့အားသာခ်က္ အားနည္းခ်က္ေလးေတြကို
သိထားဖို ့ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။Analog meter ေတြ မွာ selector ခလုတ္ကို x1 စေကးမွာ
ခ်ိန္ထားရင္ အတြင္းဆာ့ကစ္ပတ္လမ္းရဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေႀကာင့္ မီတာတံအမဲဖက္အၿခမ္းမွာ
ဒီစီအေပါင္းဗို ့ထြက္လာၿပီး၊အနီဖက္ၿခမ္းကေတာ့ အႏႈတ္ဗို ့ ၿဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီအေၿခအေနမွာ battery ႏွစ္လုံးတတ္ထားတဲ့ မီတာေတြမွာ dc-3volt ထိထြက္ေနတာေတြ ့ရပါတယ္။
ဖုန္းေတြမွာအသုံးၿပဳတဲ့ digital ic အမ်ားစုဟာ ၊1.1v,1.7v,2.8v အစရိွတဲ့ ဗို ့အနဲငယ္ေလာက္သာ
သုံးႀကပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ 3v ထြက္ေနတဲ့မီတာနဲ့ ပတ္လမ္းေတြကိုလိုက္တိုင္းရင္း၊အခန္ ့မသင့္ရင္
အိုင္စီေတြ ပ်က္စီးနိင္ပါတယ္။ ဒါေႀကာငိ့ battery တစ္လုံးပဲအသုံးၿပဳတဲ့ မီတာေတြက
ပိုမို save ၿဖစ္တာကိုေတြ ့ရပါတယ္။
၁.၅ ဗို ့ပဲထြက္တဲ ့မီတာေတြရဲ ့အဓိက အားနည္းခ်က္ကေတာ့
led မီးလုံးေတြကိုတိုင္းရ်္မရၿခင္းပါ။led မီးလုံးေလးေတြဟာ dc 3v ေပးမွသာ မီးလင္းနိင္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ ့speaker coil, vibrator , တို ့ကို တိုင္းတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ 3v ထြက္တဲ့မီတာေလာက္
သိသာမႈမရိွတာေတြ ့ရပါတယ္။ဒါေလးေတြကေတာ့ 3v အသုံးၿပဳတဲ့မီတာနဲ ့1.5v ဗို ့အသုံးၿပဳတဲ့
မီတာေတြရဲ့ အားသာခ်က္၊အားနဲခ်က္ေလးေတြပါ။
အသုံးၿပဳရတဲ့အပိုင္းကေတာ့ အတူတူပါပဲ။
ဗို ့တိုင္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ မီတာရဲ့ selector ကို dc 10v စေကးသို ့ေရၽြ ့ေပးရပါတယ္။ဒါဆိုရင္
ဒီစီဗို ့ 0v ကေန 10v အႀကား အကုန္တိုင္းလို ့ရပါတယ္။တကယ္လို ့ backlight volt ကိုတိုင္းႀကည့္ခ်င္
ရင္ေတာ့ dc-50v စေကးကိုေရႊးခ်ယ္ေပးရပါတယ္။
တကယ္လို ့ capacitor, diode,resistor, coil, စတာေတြကိုတိုင္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ Ohm စေကးေတြ
ေဖာ္ၿပထားတဲ့ အကြက္ကိုေရႊးခ်ယ္ေပးရပါတယ္။ဒီေနရာမွာ resistor ကလြဲလို ့က်န္တဲ ့ components
အားလုံးကို x1 စေကးမွာထားၿပီး တိုင္းတာ စစ္ေဆးနိင္ပါတယ္။
Capacitor
Capacitor ကို မီတာနဲ ့ေကာင္းမေကာင္းစစ္လိုလွ်င္ ပထမဆုံး မီတာကို x1 စေကးမွာထားၿပီး၊
အနီတံ ့နဲ ့အနက္တံကို ပူးေပးလိုက္ပါ။ဒီအခ်ိန္မွာမီတာမွ်ားတံေလးတက္လာတာေတြ ့ရပါမယ္။
တက္လာတဲ့မီတာမွ်ားတံကိုညာဖက္ေထာင့္အစြန္ဆုံးမွာရိွတဲ့ 0ohm အမွတ္အသားသို ့ေရာက္ရန္
0-ohm ခ်ိန္ၿငိွတဲ့ အ၀ိုင္းေလးကို လိုအပ္သလို လွည့္ၿပီးခ်ိန္ၿငိွေပးရပါတယ္။
ဒီလို မ်ိဳးခ်ိန္ၿငိွေပးၿခင္းကို မည္သည့္စေကးတြင္ၿဖစ္ေစ ပထမဦးစြာၿပဳလုပ္ေပးရန္လိုအပ္ပါတယ္။
ခ်ိန္ၿငိၿပီးရင္ေတာ့ မိမိတိုင္းလိုေသာ capacitor ဧ၊္ ထိတ္ႏွစ္ဖက္ကို မီတာတံႏွစ္ခုၿဖင့္အၿပန္အလွန္
တုိင္းႀကည့္ေပးရပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ မီတာမွ်ားတံသည္ 0-ohm ရိွရာ ညာဖက္ေထာင့္သို ့အဆုံးထိ
ၿပေနလွ်င္ ၄င္း C ေ၇ွာ့ၿဖစ္ေနပါၿပီ။ ေကာင္းမြန္ေသာအၿခားတစ္လုံးၿဖင့္အစားထိုးေပး၇ပါမယ္။
ဖုန္းပတ္လမ္းေပၚမွာ အသုံးၿပဳထားတဲ့ C အမ်ိဳးအစား (၃) မ်ိုဳးေတြ ့၇ပါတယ္။
(1) Filter
(2) Coupling
(3) Bypass တို ့ၿဖစ္ပါတယ္။ဒီအထဲကမွ Filter cap ေတြဟာ ဗို ့အားလမ္းေႀကာင္းေပၚမွာတည္ရိွတဲ့
အတြက္ အပ်က္အစီးမ်ားတာေတြ ့ရပါတယ္။ ၄င္းတို ့အၿဖစ္မ်ားဆုံးကေတာ့ ေရွာ့ၿဖစ္တာပါ။
Capacitor ေတြမွာ ပုံမွန္အတိုင္းေကာင္းေနရင္ dc ဗို ့ကို ၿဖတ္သန္းခြင့္မၿပဳတဲ့အတြက္ မီတာတာတံလုံး၀
မၿပနိင္ပါဘူး။ေရွာ့ၿဖစ္ရင္ေတာ့ မီတာအဆုံးထိၿပေနမွာပါ။
က်န္ cap မ်ားကေတာ့ signal လမ္းေႀကာင္းေတြမွာအသုံးၿပဳတဲ့အတြက္ ေရွာ့ၿဖစ္ၿခင္းသိပ္မရိွပါဘူး။
ေရ၀င္ဖုန္းေတြမွာ ဆားေပါက္ၿပီး cap ေတြၿပတ္ေတာက္ၿခင္း၊ခဲလြတ္ၿခင္းမ်ားၿဖစ္ေလ့ရိွပါတယ္။
Cap ေတြကို ၿပန္တတ္တဲ့ေနရာမွာ အေပါင္းအႏႈတ္ရယ္လို ့သတ္မွတ္ၿခင္းေတာ့မရိွပါဘူး။တစ္ခ်ိဳ ့ဖုန္း
ေတြမွာ တစ္လုံးတစ္ေလေတာ ့ေတြ ့ရတတ္ပါတယ္။ တစ္ခုရိွတာက backlight ပိုင္းမွာ high voltage
ထြက္တဲ့ ေနရာမွာတတ္ထားတဲ့ cap ေလးရဲ့ working volt ဟာ 50v ထိ သတ္မွတ္ေပးထားပါတယ္။
တကယ္လို ့ဒီကြန္ဒင္ဆာေလးေရွာ့ၿဖစ္လို ့လဲမယ္ဆိုရင္ 1uf/ 50v ရိွတဲ့ ကြန္ဒင္ဆာနဲ ့အစားထိုးေပးသင့္ပါတယ္။ ပတ္လမ္းေပၚမွာ တိုင္းတဲ့အခါ အၿခား components ေတြခ်ိတ္ဆက္ေနတဲ့အတြက္
မီတာၿပမႈဟာ မတိက်ပါဘူး။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ ၿဖဳတ္ၿပီးတိုင္းႀကည့္တာအေကာင္းဆုံးပါ။
ပုံမွာ ကြန္ဒင္ဆာေလးေတြကိုတိုင္းၿပထားပါတယ္။

Resistor
Resistor ကိုတိုင္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မီတာမွာရိွတဲ့ ohm တန္ဖိုးေတြကို လိုအပ္သလို ေရႊ ့ေၿပာင္းေပး
ဖို ့လိုအပ္ပါတယ္။ x1 စေကးတစ္ခုနဲ ့ပဲ မလုံေလာက္ေတာ့ပါဘူး။
x1 စေကးမွာ 0-ohm မွ 100-ohm အတြင္းပဲေကာင္းမြန္စြာ ၿပနိင္ပါတယ္။
x1k စေကးမွာထားေပးရင္ေတာ့ 0-ohm မွ 200-kohm အထိၿပနိင္ပါတယ္။အေကာင္းဆုံးကေတာ့
resistor ေတြကိုတိုင္းတဲ့အခါ digital meter ဆိုရင္ ဂဏန္းၿဖင့္အတိအက် ၿပေပးတာကို
ေတြ ့ရပါတယ္။
resistor ေတြမွာလဲ အေပါင္းအႏႈတ္သတ္မွတ္ထားတာ မရိွပါဘူး။ဒါေပမယ့္ ၿပန္အစားထိုးတဲ့အခါမွာ
မူရင္း တန္ဖိုးနဲ့ အနီးစပ္ဆုံး ကိုအစားထိုးေပးဖို ့လိုပါတယ္။ fuse-resistor ဆိုရင္ ခဲပူးေပးလိုက္လို ့ရေပမယ့္
I2C data လမ္းေႀကာင္းေပၚမွာသုံး ထားတဲ့ pull-up resistor ေတြေနရာမွာ တန္ဖိုးတူတဲ့ တစ္လုံးနဲ ့အစားထိုးေပးမွသာ ပတ္လမ္းပုံမွန္အလုပ္လုပ္နိင္မွာပါ။
resistor မ်ားကို တန္ဖိုးမသိရင္ေတာ့ ပတ္လမ္းတူဆားကစ္ၿပား တစ္ခုမွ ၿဖဳတ္အစားထိုးေပးရန္
လိုအပ္ပါတယ္။ခဲပူးၿခင္း၊ jumper ေက်ာ္ၿခင္းမ်ားမလုပ္သင့္ပါ။
ပုံတြင္ resistor တိုင္းတာပုံ ၿပသထားပါတယ္။ resistor မ်ားရဲ ့ohm တန္ဖိုးအနဲဆုံးကို
မီတာရဲ့ ညာဖက္အစြန္ဆုံးမွာ ၿပေနၿပီး၊ 0hm တန္ဖို းအၿမင့္ဆုံးကိုေတာ့ ဘယ္ဖက္အၿခမ္းမွာ
ၿပေနမွာပါ။မိမိ တိုင္းမဲ့ resistor တန္ဖိုးအနဲအမ်ားကို ခန္ ့မွန္းၿပီး မီတာရဲ ့စေကးကို
x1,x10,x100,x1k,x10k စတဲ့စေကးေတြကိုေၿပာင္းေရႊ ့ေပးၿခင္းၿဖင့္မိမိတိုင္းတာတဲ့
R တန္ဖိုးကို အနီးစပ္ဆုံးခန္ ့မွန္းနိင္ပါတယ္။

Diode
Diode ကိုေကာင္းမေကာင္းမီတာၿဖင့္တိုင္းလိုလွ်င္ ပထမဦးစြာ x1 စေကးတြင္ထားရ်္ ၀-ohm ကိုခ်ိန္ၿငိွပါ။
diode ဧ၊္ထိတ္ႏွစ္ဖက္ကိုမီတာတံၿဖင့္ အၿပန္အလွန္တိုင္းႀကည့္ပါ။ ေကာင္းမြန္ေသာ diode သည္
မီတာ ကို တစ္ဖက္တည္းသာ ၿပေနတာေတြ ့ရပါမယ္။အၿခားတစ္ဖက္သို ့ေၿပာင္းတိုင္းပါကလုံး၀မၿပပါ။
အကယ္ရ်္ diode ေရွာ့ၿဖစ္ေနလွ်င္ မည္သို ့တိုင္းတိုင္း မီတာတံအဆုံးထိၿပေနတာကိုေတြ ့ရပါမယ္။
ပုံတြင္ diode ကိုမီတာၿဖင့္တိုင္းတာပုံၿမင္ေတြ ့ရပါမယ္။

diode အႏြယ္၀င္ၿဖစ္တဲ့
diode,zener diode, schottky diode led အစရိွတဲ့ ပစၥည္းေလးေတြဟာ မီတာၿဖင့္တိုင္းလွ်င္
တူညီတဲ့ လကၡဏာ ရိွတဲ့အတြက္ တစ္ခုကိုတိုင္းပုံနားလည္ရင္ က်န္တာေတြလဲ တိုင္းတတ္သြားမွာပါ။
diode ေတြမွာ ဦးတည္ရာဖက္သတ္မွတ္ထားတဲ့အတြက္ မွားယြင္းၿပီးတတ္မိရင္ မလိုအပ္တဲ့ၿပသနာ
ေတြၿဖစ္လာနိင္ပါတယ္။ ဒီလိုမမွားေအာင္လဲ diode ရဲ့ ကိုယ္ထယ္မွာ မ်ဥ္းေႀကာင္းေလးတစ္ခုအမွတ္အသား
လုပ္ေပးထားပါတယ္။မ်ဥ္းေႀကာင္းအမွတ္အသားေလးရိွတဲ့ဖက္ဟာ ဗို ့ ထြက္ရမယ့္ဖက္ၿဖစ္သလို
zener diode အတြက္ အေပါင္း ဗို ့လမ္းေႀကာင္းနဲ ့ခ်ိတ္ဆက္ေပးရမယ့္ဖက္ လဲၿဖစ္ပါတယ္။
backlight ပိုင္းမွာ အသုံးၿပဳထားတဲ့ schottky diode ကိုအၿခား အမ်ိဳးအစားမတူတဲ့ diode ၿဖစ္ေစ၊
ဘက္မွားၿပီးတတ္မိလွ်င္ၿဖစ္ေစ diode ပူလာၿပီး ေရွာ့ၿဖစ္သြားမွာပါ။ Anode, Cathode
မွန္ကန္ေအာင္တတ္ေပးဖို ့လိုအပ္ပါတယ္။
Coil
Coil မ်ားကိုမီတာၿဖင့္ေကာင္းမေကာင္းတိုင္းမယ္ဆိုရင္ connection ရိွမရိ်တိုင္းတာရုံသာ ရမွာပါ။
coil မွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ henry (H) ကိုေတာ့သာမန္မီတာၿဖင့္တိုင္းတာလို ့မရပါဘူး။
ဟင္နရီ တစ္နည္းအားၿဖင့္ ညိွ့ငင္အားကိုသတ္မွတ္နိင္ဖို ့အတြက္ coil တစ္ခုမွာ
ရစ္ပတ္ထားတဲ့ အပတ္ရည္ turns (T) အသုံးၿပဳထားတဲ့ ၀ါယာႀကိဳး၇ဲ့ ေႀကးနီအမ်ိဳးအစား
၀ါယာႀကိုး ရစ္ပတ္ထားတဲ့ေအာက္ခံေဖာ္မွာဧ၊္ မ်က္ႏွာ၀အက်ယ္၊ ထုထည္ ၊ ဒီအခ်က္ေတြအေပၚမွာ
မူတည္ၿပီး coil တစ္ခုရဲ့ henry ကိုတိုင္းတာသတ္မွတ္ႀကပါတယ္။အက်မ္းအားၿဖင့္ မီတာနဲ့ တိုင္း
တဲ့အခါ မီတာတံၿပေနလွ်င္ coil ေကာင္းသည္လို ့မွတ္ယူနိင္ပါတယ္။
henry ေတြမွာ milli- henry (mH) ,micro-henry (uH) ဆိုၿပီးသတ္မွတ္ႀကပါတယ္။
ခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ ဟင္န၇ီတိုင္းတဲ့မီတာေတြ ၀င္ေ၇ာက္လာပါၿပီ။
coil ေတြမေကာင္းလို ့လဲလွည္တဲ့အခါ အုပ္စုအမ်ိဳးအစားနဲ ့ၿပန္အစားထိုးေပးဖို ့လိုပါတယ္။
အမ်ိဳးအစားမတူရင္ ဗို ့အထြက္မမွန္တာတို ့ ခ်က္ခ်င္းပူလာတာတို ့ ႀကဳံေတြ ့ရပါတယ္။